ฝ้าแดด คืออะไร มีสาเหตุมาจากอะไรบ้าง รักษาให้หายขาดได้ไหม?

ปัญหาผิวหน้าหมองคล้ำ สีผิวไม่สม่ำเสมอ โดยเฉพาะรอยปื้นสีน้ำตาลที่มักปรากฏบนใบหน้า คงทำให้หลายคนรู้สึกกังวลและสูญเสียความมั่นใจ ปัญหาที่ว่านี้อาจเป็นสัญญาณของฝ้าแดด ซึ่งเป็นภาวะที่พบได้บ่อยในประเทศที่มีแสงแดดจัดอย่างประเทศไทย ในบทความนี้ Dr. Bank จะพาทุกท่านไปทำความรู้จักกับฝ้าแดดให้มากขึ้น ตั้งแต่สาเหตุการเกิด ลักษณะ วิธีการรักษา ไปจนถึงแนวทางการป้องกัน เพื่อให้คุณสามารถรับมือกับปัญหานี้ได้อย่างถูกวิธีและมีประสิทธิภาพ  

ฝ้าแดด คืออะไร

ฝ้าแดด คือฝ้า (Melasma) ชนิดหนึ่งมีลักษณะเป็นรอยปื้นสีน้ำตาลอ่อน น้ำตาลเข้ม แดงหรือสีเทาอมม่วงไปจนถึงดำ เกิดจากการที่เซลล์สร้างเม็ดสี (Melanocytes) ใต้ผิวหนังทำงานผิดปกติ โดยผลิตเม็ดสีเมลานิน (Melanin) ออกมามากเกินไป ทำให้สีผิวบริเวณนั้นเข้มขึ้นและไม่สม่ำเสมอ ฝ้าแดดสามารถแบ่งได้เป็น 2 ชนิดหลัก ๆ คือ

• ฝ้าตื้น เกิดในชั้นหนังกำพร้า (ผิวชั้นนอก) มีลักษณะเป็นสีน้ำตาลเข้มหรือดำ ขอบเขตชัดเจน มองเห็นได้ง่าย และมักตอบสนองต่อการรักษาได้ดีกว่า

• ฝ้าลึก เกิดในชั้นหนังแท้ มีลักษณะเป็นสีน้ำตาลอมเทา สีม่วงอมน้ำเงิน ขอบเขตไม่ชัดเจนเท่าฝ้าตื้นและรักษายากกว่า ต้องใช้เวลาในการรักษาต่อเนื่อง  

ฝ้าแดด เกิดจากอะไร? 

สาเหตุหลักที่กระตุ้นให้เซลล์สร้างเม็ดสีทำงานผิดปกติจนเกิดเป็นฝ้าแดดนั้นมีความซับซ้อนและเกิดได้จากหลายปัจจัยร่วมกัน ดังนี้

• แสงแดด (รังสี UVA และ UVB) ถือเป็นปัจจัยกระตุ้นที่สำคัญที่สุด รังสี UV โดยเฉพาะ UVA ที่มีช่วงคลื่นยาว สามารถทะลุเข้าสู่ผิวชั้นลึกและกระตุ้นการผลิตเมลานินได้อย่างมาก การสัมผัสแสงแดดเป็นเวลานานโดยไม่มีการป้องกันจึงเป็นสาเหตุโดยตรงของฝ้าแดด
• แสงสีฟ้าจากหน้าจอคอมพิวเตอร์ โทรศัพท์มือถือ หรือแม้กระทั่งแสงจากหลอดไฟ ก็สามารถกระตุ้นการเกิดฝ้าแดดหรือทำให้ฝ้าเดิมเข้มขึ้นได้
• ฮอร์โมน การเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมนในร่างกาย เช่น ในช่วงตั้งครรภ์ การใช้ยาคุมกำเนิด หรือฮอร์โมนบำบัด สามารถส่งผลให้เกิดฝ้าได้ง่ายขึ้น (บางครั้งเรียกว่า “ฝ้าเลือด” หากมีลักษณะแดงๆ ร่วมด้วย ซึ่งเกิดจากความผิดปกติของเส้นเลือดฝอยร่วมกับฮอร์โมน)
• พันธุกรรม หากคนในครอบครัวมีประวัติเป็นฝ้า ก็มีแนวโน้มที่คุณจะเป็นฝ้าได้ง่ายกว่าคนทั่วไป
• อายุ เมื่ออายุมากขึ้น กระบวนการผลัดเซลล์ผิวและซ่อมแซมผิวจะช้าลง ทำให้ผิวไวต่อปัจจัยกระตุ้นมากขึ้น
• ใช้ผลิตภัณฑ์ที่ก่อให้เกิดอาการระคายเคือง เช่น เครื่องสำอางหรือผลิตภัณฑ์บำรุงผิวที่มีสารก่อการระคายเคือง อาจทำให้ผิวอักเสบและกระตุ้นการสร้างเม็ดสี
• ยาบางชนิด ยาบางประเภทอาจมีผลข้างเคียงทำให้ผิวไวต่อแสงมากขึ้น
• ความเครียด ความเครียดส่งผลต่อระบบฮอร์โมนและอาจกระตุ้นให้ฝ้าเข้มขึ้นได้  

ฝ้าแดด เกิดขึ้นได้บริเวณไหนบ้าง?

ฝ้าแดดมักเกิดขึ้นในบริเวณที่ผิวหนังต้องสัมผัสกับแสงแดดเป็นประจำ โดยตำแหน่งที่พบบ่อยที่สุด ได้แก่

• โหนกแก้ม ซึ่งเป็นบริเวณที่พบได้บ่อยที่สุด 
• หน้าผาก
• สันจมูกหรือปลายจมูก
• เหนือริมฝีปาก
• คาง

ลักษณะการเกิดฝ้ามักจะขึ้นทั้งสองข้างของใบหน้าในตำแหน่งที่สมมาตรกัน ในบางกรณีอาจพบฝ้าแดด บริเวณลำคอหรือหลังมือได้เช่นกันหากบริเวณนั้นโดนแดดบ่อย ๆ 

วิธีการรักษาฝ้าแดด มีอะไรบ้าง

การรักษาฝ้าแดด เพื่อลดเลือนรอยฝ้าให้จางลงและป้องกันไม่ให้ฝ้าใหม่เกิดขึ้นหรือฝ้าเดิมเข้มขึ้น การเลือกวิธีการรักษาฝ้าให้หายขาดที่เหมาะสมจำเป็นต้องพิจารณาจากชนิดของฝ้า ความรุนแรง สภาพผิวของแต่ละบุคคลและควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อวางแผนการรักษาที่ตรงจุดและปลอดภัย ปัจจุบันมีวิธีการรักษาฝ้าแดดหลายวิธี ดังนี้  

เลเซอร์รักษาฝ้า

การใช้เลเซอร์ในการรักษาฝ้า เช่น Pico Laser, Q-Switched Nd:YAG, หรือ Fractional Laser เป็นวิธีที่ได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก เนื่องจากพลังงานเลเซอร์สามารถลงไปทำลายเม็ดสีเมลานินที่ผิดปกติได้อย่างจำเพาะเจาะจง ช่วยให้รอยฝ้าจางลงและกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนใหม่ อย่างไรก็ตาม การทำเลเซอร์ควรทำโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเท่านั้น เพราะอาจมีผลข้างเคียง เช่น ผิวไวต่อแสงมากขึ้นหรืออาจทำให้ฝ้าเข้มขึ้นหากตั้งค่าพลังงานไม่เหมาะสมหรือดูแลผิวหลังทำไม่ถูกต้อง  

ที่ Dr. Bank Clinic เราให้บริการเลเซอร์รักษาฝ้าโดยแพทย์เฉพาะทางผิวหนังที่มีประสบการณ์ พร้อมเทคโนโลยีเลเซอร์ที่ทันสมัย มาตรฐานเดียวกับโรงพยาบาล ทำให้เห็นผลลัพธ์ที่มีประสิทธิภาพ พร้อมดูแลทุกขั้นตอนตั้งแต่การวิเคราะห์ปัญหา ไปจนถึงการฟื้นฟูผิวหลังทำอย่างใกล้ชิด เพื่อให้คุณมั่นใจได้ว่าฝ้าจะจางลงอย่างปลอดภัยและไม่กลับมาเป็นซ้ำง่าย ๆ 

ยาทารักษาฝ้า

ยาสำหรับทารักษาฝ้าโดยเฉพาะมีหลายกลุ่ม เช่น กลุ่มกรดวิตามินเอ (Retinoids), กรดอะซีลาอิก (Azelaic Acid), กรดโคจิก (Kojic Acid), ไฮโดรควิโนน (Hydroquinone) ซึ่งยาเหล่านี้จะออกฤทธิ์โดยการยับยั้งการสร้างเม็ดสีหรือช่วยเร่งการผลัดเซลล์ผิว อย่างไรก็ตาม ยาทาฝ้าส่วนใหญ่มักมีฤทธิ์ค่อนข้างแรง อาจทำให้เกิดการระคายเคือง ผิวลอก แสบแดงได้ จึงจำเป็นต้องใช้ภายใต้การดูแลและคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด  

ทาครีมบำรุงผิว 

การใช้ผลิตภัณฑ์บำรุงผิวหรือ Whitening ที่มีส่วนผสมช่วยลดเลือนจุดด่างดำและฝ้าแดด เช่น วิตามิน C, อาร์บูติน (Arbutin), ไนอะซินาไมด์ (Niacinamide) หรือสารสกัดจากธรรมชาติบางชนิด เป็นอีกทางเลือกที่อ่อนโยนกว่าการใช้ยา อาจเห็นผลช้ากว่าแต่ช่วยบำรุงผิวไปในตัว เหมาะสำหรับผู้ที่มีฝ้าไม่เข้มมากหรือใช้ร่วมกับการรักษาอื่น ๆ รวมถึงการใช้ผลิตภัณฑ์ที่ช่วยยับยั้งเอนไซม์ไทโรซิเนส (Tyrosinase) ซึ่งเป็นต้นตอของการผลิตเม็ดสี   

ฝ้าแดด สามารถรักษาให้หายได้ไหม? 

เป็นคำถามที่พบบ่อยมาก สำหรับฝ้าแดดนั้น การรักษาให้หายขาด 100% และไม่กลับมาเป็นอีกเลยเป็นเรื่องที่ ค่อนข้างยาก เนื่องจากเซลล์สร้างเม็ดสีในบริเวณที่เป็นฝ้ายังคงมีความไวต่อปัจจัยกระตุ้นต่าง ๆ โดยเฉพาะแสงแดดและฮอร์โมน แม้ว่าจะรักษาจนฝ้าจางลงไปมากแล้วก็ตาม

อย่างไรก็ตาม การรักษาที่ถูกต้องและต่อเนื่องร่วมกับการป้องกันที่ดี สามารถทำให้ฝ้าแดดดูจางลง จนแทบมองไม่เห็น และสามารถควบคุมไม่ให้ฝ้ากลับมาเข้มขึ้นหรือเกิดใหม่ได้ ดังนั้น หัวใจสำคัญคือการดูแลผิวอย่างสม่ำเสมอและป้องกันปัจจัยกระตุ้นอย่างเคร่งครัด  

ไม่อยากให้หน้ามีฝ้าแดด ป้องกันด้วยวิธีไหนดี?

การป้องกันถือเป็นวิธีที่ดีที่สุดในการรับมือกับปัญหาฝ้าแดด และช่วยชะลอการเกิดฝ้าใหม่ รวมถึงป้องกันไม่ให้ฝ้าเดิมมีสีเข้มขึ้น สามารถทำได้ง่าย ๆ ดังนี้

• ทาครีมกันแดด ควรเลือกครีมกันแดดชนิด Broad-spectrum ที่ป้องกันได้ทั้ง UVA และ UVB มีค่า SPF 30 ขึ้นไป (แนะนำ SPF 50+ สำหรับกิจกรรมกลางแจ้ง) และมีค่า PA+++ หรือสูงกว่า ควรทาทุกวัน แม้จะอยู่ในที่ร่ม และทาซ้ำทุก 2 ชั่วโมงเมื่อต้องอยู่กลางแจ้งนาน ๆ หรือหลังว่ายน้ำ/เหงื่อออก
• หลีกเลี่ยงการโดนแดดจัดเป็นเวลานาน โดยเฉพาะช่วงเวลา 10.00 – 16.00 น. หากจำเป็น ควรสวมหมวกปีกกว้าง ใส่แว่นกันแดด สวมเสื้อผ้าแขนยาวหรือกางร่ม เพื่อปกป้องผิวให้มากที่สุด รวมถึงหลีกเลี่ยงความร้อนโดยตรง เช่น หน้าเตาปรุงอาหาร ซาวน่าหรือแช่ออนเซ็น เป็นต้น 
• ดูแลผิวอย่างเหมาะสม เลือกใช้ผลิตภัณฑ์บำรุงผิวที่อ่อนโยน ไม่ก่อให้เกิดการระคายเคืองและอาจเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนช่วยเสริมความแข็งแรงให้แก่ผิว 

สรุปบทความ 

ฝ้าแดด ปัญหาผิวหนังที่เกิดจากการทำงานผิดปกติของเซลล์สร้างเม็ดสี ทำให้เกิดรอยปื้นสีน้ำตาลถึงดำบนใบหน้า โดยมีปัจจัยกระตุ้นหลักคือแสงแดด (UVA/UVB) รวมถึงปัจจัยภายในอย่างฮอร์โมน พันธุกรรมและอายุ แต่ด้วยวิธีการรักษาที่หลากหลายในปัจจุบัน ทั้งการใช้เลเซอร์ ยาทาและครีมบำรุง ภายใต้การดูแลของแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ สามารถช่วยให้รอยฝ้าจางลงได้อย่างมีประสิทธิภาพ แต่สิ่งสำคัญที่สุด คือการป้องกัน โดยเฉพาะการทาครีมกันแดดอย่างสม่ำเสมอและหลีกเลี่ยงแสงแดดจัด ซึ่งจะช่วยควบคุมปัญหาฝ้าแดด และรักษาผิวให้ดูเรียบเนียน กระจ่างใสได้ในระยะยาว 

สำหรับผู้ที่กำลังเผชิญกับปัญหาฝ้าแดดหรือปัญหาผิวอื่น ๆ และต้องการคำแนะนำหรือการรักษาที่ตรงจุดและปลอดภัย ที่ Dr. Bank Clinic เรามีทีมแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านผิวหนังและความงาม พร้อมด้วยเทคโนโลยีเลเซอร์ที่ทันสมัยและได้มาตรฐาน ที่จะช่วยประเมินสภาพผิวและวางแผนการรักษาฝ้าแดดให้เหมาะสมกับแต่ละบุคคล เพื่อผลลัพธ์ที่ดีที่สุด คืนความมั่นใจและผิวที่เรียบเนียนกระจ่างใสให้กับคุณ ปรึกษาคุณหมอแบงค์และทีมแพทย์ได้แล้ววันนี้ เพื่อเริ่มต้นดูแลผิวของคุณอย่างถูกวิธี